“Elke situatie vraagt om een frisse blik”

Karen over haar werk als casemanager dementie

Met jarenlange ervaring in de zorg heeft Karen inmiddels haar plek gevonden als casemanager dementie. Ooit begon ze als verpleegkundige in het ziekenhuis en de kraamzorg, maar haar hart ligt nu bij de ouderenzorg. “Ik heb HBO-V gedaan en ben na jaren in het ziekenhuis en de kraamzorg overgestapt naar de ouderenzorg. Toen heb ik de opleiding voor casemanager dementie gevolgd. Onlangs rondde ik ook de specialisatie af voor casemanagement bij dementie op jonge leeftijd.”

Schakel tussen cliënt en netwerk
Als casemanager begeleidt Karen mensen met dementie en hun mantelzorgers, zoals partners en eventuele kinderen, in een vaak verwarrende en emotioneel intensieve periode. Ze is de verbindende schakel tussen cliënt, mantelzorger en de vele professionals die betrokken zijn. “Voordat we professionals inschakelen overleggen we altijd eerst met de mantelzorgers wat zij willen en kunnen betekenen als hun naaste meer zorg of ondersteuning nodig heeft. Welke professionals ik daarna inschakel, hangt helemaal af van wat de cliënt nodig heeft. We zijn goed op de hoogte van alle wet- en regelgeving, zodat we mensen kunnen ondersteunen als er specifieke hulp nodig is of er indicaties aangevraagd moeten worden. De huisarts is onze eerste gesprekspartner, zeker als het spannend wordt of de mantelzorger overbelast raakt. We werken nauw samen met wijkverpleegkundigen, Wmo-consulenten, sociaal werkers en andere professionals in zorg en welzijn. Het is cruciaal dat we het lokale netwerk goed kennen, zodat we snel kunnen schakelen. We weten bijvoorbeeld precies welke vormen van dagbesteding er zijn en kunnen dus gericht adviseren.”

Leren van én met elkaar
Dat netwerk is niet alleen belangrijk voor de cliënt, maar ook voor de onderlinge kennisdeling. “Elke collega heeft zijn eigen specialiteit. We merken dat de complexiteit van de zorg thuis toeneemt en bijvoorbeeld steeds meer mensen tegenkomen met psychiatrische problematiek. Bij complexe casussen is het fijn om bij een collega aan de bel te kunnen trekken. En andersom komen zij naar mij met vragen over mensen met dementie op jonge leeftijd. Het is fijn dat we op elkaar terug kunnen vallen.”

Blijven ontwikkelen
Nieuwe ontwikkelingen volgt Karen nauwgezet via nieuwsbrieven en scholingen, hoewel tijd en middelen daarin beperkt zijn. “We verdelen de deelname aan symposia en cursussen onderling en praten elkaar daarna bij. Het is fijn dat we kunnen deelnemen aan scholingen met collega’s uit de regio.”

Ethische dilemma’s in de praktijk
Het werk als casemanager is veelzijdig, maar ook emotioneel intens. Karen schetst een voorbeeld waarin ze werd geconfronteerd met een lastig ethisch dilemma. “Een man van eind zestig had dementie en begreep vaak niet wat zijn kinderen hem vertelden. Omdat hij alles bleef navragen, besloten de kinderen belangrijke dingen soms alleen nog met hun moeder te bespreken. Maar voor hem voelde dat alsof hij werd buitengesloten. Hij wilde vader en gezinslid blijven, maar merkte dat hij daar langzaam uit wegviel. Je begrijpt zowel de pijn van de vader als de worsteling van de kinderen. Dan probeer ik beide kanten te ondersteunen, waarbij de cliënt met dementie altijd centraal staat. Met hem praat ik over zijn gevoelens van gemis en met het gezin kijk ik hoe ze anders met de situatie om kunnen gaan. Zoals momenten zoeken om dingen te bespreken als vader even weg is. Elk gezin vraagt om een andere aanpak.”

Vertrouwen als fundament
Die betrokkenheid is precies wat Karen drijft. “Ik mag een stukje meelopen op een heel kwetsbaar moment in iemands leven. Het vertrouwen dat mensen mij geven, raakt me elke keer weer. Ze delen hun diepste emoties, en ik mag hen daarin ondersteunen. Dat vind ik heel bijzonder. Ook mantelzorgers help ik verder, bijvoorbeeld wanneer iemand niet meer thuis kan wonen. Dat maakt het werk waardevol.”

Een dynamische en veelzijdige functie
Voor wie overweegt om als casemanager dementie te werken, heeft Karen een duidelijke boodschap: “Het is een dynamische functie waarbij je leert schakelen tussen veel verschillende situaties. Geen dag is hetzelfde. Je plant je eigen agenda, maar moet ook flexibel zijn. Je moet het fijn vinden om je echt met mensen te verbinden en elke situatie weer met nieuwe ogen te bekijken. Het is een zelfstandige functie, maar gelukkig hebben we een sterk team van collega’s. Die steun is onmisbaar, want het is soms zwaar werk.”

Vernieuwen met behoud van menselijkheid
Over de toekomst van haar vak is Karen realistisch én hoopvol. “Het aantal mensen met dementie groeit hard, terwijl er steeds minder plekken in verpleeghuizen en onvoldoende thuiszorgpersoneel is. We moeten dus vernieuwen waar het kan. Denk aan groepsbijeenkomsten over dementie of het gebruik van tablets zoals de Compaan, voor digitale ondersteuning. Naast onze zorg voor cliënten richten we ons ook op het dementievriendelijk maken van de wijk waarin ze wonen. Mensen met dementie wonen steeds langer thuis en hoe beter we als omgeving, als maatschappij daarmee om kunnen gaan, hoe fijner onze cliënten door kunnen leven met deze ziekte en deel kunnen blijven uitmaken van de buurt als ze bijvoorbeeld boodschappen moeten doen of willen blijven sporten. Maar ondanks technologische vernieuwingen geloof ik dat het persoonlijke contact altijd het belangrijkst blijft. Zeker voor mensen met dementie.”